Suriye’deki Savaş ve Güncel Gelişmeler: Halep, Aktörler ve Bölgesel Etkiler

Suriye, 2011 yılından bu yana sadece bölgesel değil, küresel bir çatışmanın merkezi hâline geldi. Arap Baharı ile başlayan protestolar, kısa sürede iç savaşa dönüştü ve farklı grupların ve ülkelerin dâhil olduğu karmaşık bir mücadeleye dönüştü. Şimdi, muhaliflerin Halep’i yeniden ele geçirmesiyle dikkatler bir kez daha bu coğrafyaya çevrildi.

Suriye İç Savaşı’nın Başlangıcı

Suriye’deki savaş nasıl başladı? Suriye’deki savaş, 2011 yılında halkın Beşar Esad rejimine karşı başlattığı protestolarla başladı. Halk, özgürlük, demokrasi ve ekonomik reformlar talep ediyordu. Ancak rejim, bu taleplere sert müdahalelerle yanıt verdi.

Süreç nasıl ilerledi?

2011-2012: Esad karşıtı gruplar, ülkenin birçok bölgesinde kontrol kazandı.

2013-2016: Rejim, Rusya ve İran’ın desteğiyle kaybettiği bölgeleri geri almak için büyük operasyonlar başlattı.

Sonuç: Bugün Suriye, hâlâ birçok farklı aktörün çatıştığı bir savaş alanı olmaya devam ediyor.

Halep’in Önemi: Sadece Bir Şehir mi?

Halep neden bu kadar önemli? Halep, Suriye’nin en büyük şehirlerinden biri ve tarih boyunca ticaretin, sanayinin ve kültürün merkezi oldu. Bu yüzden Halep üzerindeki kontrol, Suriye’deki savaşın kaderini belirleyen bir unsur hâline geldi.

Geçmişte Halep’te ne oldu?

2012-2016: Halep, muhalifler ve rejim arasındaki en büyük çatışmalardan birine sahne oldu. Muhalifler, doğu Halep’i kontrol ederken rejim, Rusya’nın yoğun hava desteğiyle şehri ele geçirdi.

2024: Muhaliflerin Halep’i yeniden ele geçirmesi, rejimin kuzeydeki kontrolünü büyük ölçüde kaybetmesi anlamına geliyor.

Halep’in kontrolü ne anlama geliyor?

Ekonomik Merkezi: Halep, Suriye’nin sanayi üretiminin kalbiydi. Bu yüzden şehrin kontrolü, rejim için ekonomik anlamda kritik.

Lojistik Üs: Halep, kuzey Suriye’deki tüm lojistik hatların merkezi. Şehir üzerindeki kontrol, kuzeydeki operasyonları doğrudan etkiler.

Muhalifler Kimdir ve Halep’i Nasıl Ele Geçirdiler?

Muhalifler kimlerden oluşuyor? Muhalifler, Suriye’de Esad rejimine karşı savaşan gruplardan oluşuyor. Ancak bu gruplar, ideolojik ve askeri hedefler açısından farklılık gösteriyor.

1. Suriye Milli Ordusu (SMO): Türkiye’nin desteklediği ve Suriyeli muhaliflerden oluşan bu grup, Suriye’nin kuzeyinde etkin

Hedefleri: Rejimi devirmek ve güvenli bölgeler oluşturmak.

Halep’teki Rolü: SMO, Halep operasyonunun ana aktörlerinden biri.

2. Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ): İdlib çevresinde etkin olan radikal İslamcı bir grup. Halep operasyonunda da aktif rol oynadı.

Hedefleri: Esad rejimini devirmek ve kendi ideolojilerine uygun bir yönetim kurmak.

Sonuç: Muhaliflerin Halep’i ele geçirmesi, kuzey Suriye’de dengeleri değiştiren bir hamle oldu.

Beşar Esad Rejimi: Neden Zayıflıyor?

Kriz nedenleri:

Rusya’nın Dikkatinin Dağılması: Ukrayna savaşı, Rusya’nın Suriye’ye ayırdığı kaynakları azalttı.

İran’ın Ekonomik Krizi: İran, Şii milislerle rejime destek veriyor. Ancak kendi iç krizleri nedeniyle gücü eskisi kadar etkili değil.

Ekonomik Çöküş: Rejim, uluslararası yaptırımlar ve savaşın maliyeti nedeniyle büyük bir ekonomik kriz içinde.

PYD’ye Destek: Rejim, kuzeyde Türkiye’nin etkisini sınırlamak için zaman zaman PYD/YPG ile örtülü iş birliğine girişiyor. Bu durum, terör örgütünün bazı bölgelerde daha rahat hareket etmesine yol açıyor.

İsrail ve Hizbullah Etkisi:

Nasrallah’a Saldırı: Eylül 2024’te Hizbullah lideri Nasrallah’a yönelik bir İsrail saldırısı sonrası Güney Lübnan işgali, Hizbullah’ı önemli miktarda militanını Suriye’nin kuzeyinden çekmeye zorladı.

Lübnan’da savaş çıktıktan sonra İran, İran-Lübnan bağlantısının kopmasını engellemek için Suriye’deki Şii grupları Fırat havzasının Suriye-Irak sınır sektörüne çekti. Bu durum Halep’te güvenlik açığı oluşturdu.

PYD/YPG ve PKK: Suriye’nin Kuzeyindeki Tehdit

PYD/YPG nedir? PYD/YPG, terör örgütü PKK’nın Suriye uzantısıdır ve özellikle Türkiye için ciddi bir tehdit oluşturuyor.

PKK ve PYD/YPG’nin Bağlantısı:

Ortak İdeoloji: PYD/YPG, PKK’nın ideolojisini ve terör örgütü lideri Abdullah Öcalan’ın doktrinlerini benimsemiş bir yapıdır.

Kadro Bağı: PYD/YPG’nin lider kadrosu, PKK’nın militanlarından oluşuyor.

Hedefleri: Türkiye sınırında bir “terör koridoru” oluşturarak Türkiye’ye tehdit oluşturmak.

PYD/YPG’ye Destek Verenler: ABD’nin Rolü

ABD PYD/YPG’ye nasıl destek veriyor?

DEAŞ bahanesi: ABD, DEAŞ’a karşı mücadele gerekçesiyle PYD/YPG’ye silah ve lojistik destek sağlıyor.

Sonuç: PYD/YPG, bu destekle kuzey Suriye’de geniş bir alanı kontrol ediyor ve Türkiye için büyük bir güvenlik tehdidi oluşturuyor.

Türkiye’nin Suriye’deki Rolü ve Etkisi

Türkiye’nin amacı nedir? Türkiye, Suriye’de hem sınır güvenliğini sağlamak hem de insani krizlere çözüm üretmek için aktif bir politika izliyor.

Türkiye’nin Askeri Operasyonları:

Fırat Kalkanı (2016): DEAŞ’ın sınır bölgelerinden temizlenmesi.

Zeytin Dalı (2018): Afrin’in PYD/YPG’den arındırılması.

Barış Pınarı (2019): PYD/YPG’nin “terör koridoru” planlarının engellenmesi.

Sonuç: Suriye’nin Geleceği

Halep’in yeniden muhaliflerin kontrolüne geçmesi, Suriye’de yeni bir dönemin başlangıcı olabilir. Ancak bu süreç, sadece yerel değil, uluslararası dengelerin de yeniden şekillenmesine neden olacak.